 |
| Getty |
Modern sanatın çok iyi bilinen ve sevilen 14 yaşındaki küçük dansçı heykeli, Edgar Degas tarafından 1881'de yapılmıştır.
O yıllar bale dansı insanlar için açık bacaklarıyla izleyicilerini eğlendiren baştan çıkarıcı bir mola olarak görülüyordu. Hatta şehrin en büyük bale salonlarının sahne arkasında dansçıların hazırlıklarını tamamladığı; aynı zamanda operanın zengin erkek abonelerine hizmet eden bir fuaye vardı. Sohbet edilebilen ve teklifte bulunulabilen. Evet seks işçiliği dönemin balerinleri için kaçınılmazdı. Çoğu yoksul ailenin çocuklarından oluşan bale dansçıları ergen olur olmaz, alkol ve seks işçiliğinin kucağına itiliyordu.
Heykele modellik yapan ve adı Marie Genevieve Van Goethem olan ailesi yoksul bu küçük kız 1880’li yıllarda Paris operasında balerin olarak dans ediyordu. On iki yaşındayken Degas’a modellik yapmaya başladı. Bu iyiydi çünkü ek gelir demekti. Modelliğin ve dansın dışında da işler yapmak zorundaydı. Tıpkı diğer balerinler gibi o da yoksul bir aileden geliyordu ve ailesini geçindirmekle yükümlüydü. Ablasıyla birlikte içerisinde fahişelik ve hırsızlık da olan çeşitli işler yapıp yaşam mücadelesi veriyorlardı.
Heykel 1881'de tamamlanıp sergilendiği zaman, idealize edilmiş kadınların mermerde tüm cinselliğiyle sunulan heykellerine alışkın olan burjuva kesim ya da operanın zengin üyeleri, bu küçük dansçı heykeli karşısında büyük bir öfkeye kapılır. Geçim sıkıntısıyla mücadele eden, sıradan, sokaklardan gelen bir yaşamdan galeriye taşınan bu tanrıça tutumlu opera faresi de kim oluyordu? Niye mermerden değil de balmumundan yapılmıştı? Üstelik balerin potinleri ve tütüsü de giyinmişti. Ve büyük sansasyon yaratan bu heykel hakkındaki haberler 'zevksiz', 'ucube' hatta 'hayvanların küstahlığıyla', ya da 'ahlaksızlığın çiçeği' gibi ileri derecede hakaret başlıklarıyla yazılır.
Modellik görevi sona erdiği ve heykel tamamlandığı sıralar Van Goethem gözlerden kaybolur. Ders saatlerini kaçırması dolayısıyla Paris Opera Balesi onu okuldan uzaklaştırmıştı. Muhtemelen bir çamaşırcı veya seks işçisi olarak yaşamına devam etti.
Yaygın kamuoyunun onaylamaması karşısında Degas, heykeli sergiden çıkarır ve bir dolapta saklar; ta ki finansçı Paul Mellon 1956'da bu orijinal balmumu heykelini satın alana ve Ulusal Galeri'ye hediye edene kadar. 1999'dan beri de Ulusal Sanat Galerisinde sergilenen bu heykelin aradaki 41 yıl boyunca neden gözlerden uzak tutulduğu da hala tartışma konusu olmuştur.
Yorumlar
Yorum Gönder