Alzheimer Hakkında Bilgi

Alzheimer hastalığı nedir?

Alzheimer hastalığı, ilerleyici bir demans şeklidir. Demans, beyin hasarlarının neden olduğu durumlar veya hafızayı, düşünceyi ve davranışı olumsuz yönde etkileyen hastalıklar için daha geniş bir terimdir. Bu değişiklikler günlük yaşama müdahale eder.

Alzheimer Derneği'ne göre Alzheimer hastalığı, demans vakalarının yüzde 60 ile 80'ini oluşturuyor. Hastalığı olan çoğu kişi 65 yaşından sonra tanı alır. Ondan önce teşhis edilirse, genellikle erken başlangıçlı Alzheimer hastalığı olarak adlandırılır. Alzheimer'ın tedavisi yoktur, ancak hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilecek tedaviler vardır.

Alzheimer gerçekleri

Birçok insan Alzheimer hastalığını duymuş olsa da, bazıları tam olarak ne olduğundan emin değil. İşte bu durumla ilgili bazı gerçekler:
Alzheimer hastalığı, devam eden kronik bir durumdur.
Semptomları yavaş yavaş ortaya çıkar ve beyin üzerindeki etkileri dejeneratiftir, yani yavaş düşüşe neden olurlar.
Alzheimer'ın tedavisi yoktur ancak tedavi, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir ve yaşam kalitesini artırabilir.
Herkes Alzheimer hastalığına yakalanabilir ancak bazı insanlar bunun için daha yüksek risk altındadır. Buna 65 yaşın üzerindeki kişiler ve aynı hastalık ile aile öyküsü olan kişiler dahildir.
Alzheimer ve bunama aynı şey değildir. Alzheimer hastalığı bir tür demanstır.
Alzheimer hastaları için beklenen tek bir sonuç yoktur. Bazı insanlar hafif bilişsel hasarla uzun süre yaşarken, diğerleri daha hızlı bir semptom başlangıcı ve daha hızlı hastalık ilerlemesi yaşar.

Her insanın Alzheimer hastalığı ile olan yolculuğu farklıdır.

Demans ve Alzheimer

"Demans" ve "Alzheimer" terimleri bazen birbirinin yerine kullanılır. Ancak bu iki koşul aynı değildir.

Demans, unutkanlık ve kafa karışıklığı gibi hafıza kaybıyla ilgili semptomları olan durumlar için daha geniş bir terimdir. Demans, Alzheimer hastalığı, Parkinson hastalığı, travmatik beyin hasarı ve bu semptomlara neden olabilecek diğerleri gibi daha spesifik koşulları içerir. Bu hastalıkların nedenleri, belirtileri ve tedavileri farklı olabilir.

Alzheimer hastalığının nedenleri ve risk faktörleri

Uzmanlar, Alzheimer hastalığının tek bir nedenini belirlemediler, ancak aşağıdakiler dahil belirli risk faktörlerini belirlediler:
Yaş: Alzheimer hastalığına yakalanan çoğu insan 65 yaş ve üzerindedir.
Aile öyküsü: Durumu geliştiren yakın bir aile üyeniz varsa, hastalığa yakalanma olasılığınız daha yüksektir.
Genetik: Bazı genler Alzheimer hastalığına bağlanmıştır.
Bu risk faktörlerinden bir veya daha fazlasına sahip olmak, Alzheimer hastalığı geliştireceğiniz anlamına gelmez. Sadece risk seviyenizi yükseltir.

Alzheimer ve genetik
Alzheimer'ın tanımlanabilir tek bir nedeni olmasa da, genetik anahtar bir rol oynayabilir. Özellikle bir gen, araştırmacıların ilgisini çekiyor: Apolipoprotein E ( APOE ), yaşlı yetişkinlerde Alzheimer semptomlarının başlangıcıyla bağlantılı bir gendir.

Kan testleri, bu gene sahip olup olmadığınızı belirleyebilir. Birisi bu gene sahip olsa bile, Alzheimer'a yakalanmayabileceğini unutmayın.

Bunun tersi de doğrudur: Birisi gene sahip olmasa bile Alzheimer hastalığına yakalanabilir. Birisinin Alzheimer geliştirip geliştirmeyeceğini kesin olarak söylemenin bir yolu yok.

Diğer bazı genler de Alzheimer ve erken başlayan Alzheimer riskini artırabilir.

Alzheimer hastalığının belirtileri
Herkesin zaman zaman unutkanlık dönemleri vardır. Ancak Alzheimer hastalığı olan kişiler, zamanla kötüleşen belirli devam eden davranışlar ve semptomlar sergiler. Bunlar şunları içerebilir:

Randevuları takip etme yeteneği gibi günlük aktiviteleri etkileyen hafıza kaybı

Mikrodalga kullanmak gibi tanıdık görevlerle ilgili sorun

Problem çözme ile ilgili zorluklar

Konuşma veya yazma ile ilgili sorun

Zamanlar veya yerler hakkında kafa karışıklığı

Azalan karar yetisi

Kişisel hijyende azalma

Ruh hali ve kişilik değişiklikleri

Arkadaşlardan, aileden ve topluluktan çekilme

Belirtiler hastalığın evresine göre değişir.

Alzheimer aşamaları
Alzheimer, ilerleyen bir hastalıktır, bu da semptomların zamanla giderek kötüleşeceği anlamına gelir. Alzheimer yedi aşamaya ayrılır:
Aşama 1: Bu aşamada herhangi bir belirti yoktur, ancak aile öyküsüne göre erken tanı konulabilir.
Aşama 2: Unutkanlık gibi en erken belirtiler ortaya çıkar.
Aşama 3: Azalan hafıza ve konsantrasyon gibi hafif fiziksel ve zihinsel bozukluklar ortaya çıkar. Bunlar yalnızca kişiye çok yakın biri tarafından fark edilebilir.
Aşama 4: Alzheimer genellikle bu aşamada teşhis edilir, ancak yine de hafif kabul edilir. Hafıza kaybı ve günlük görevleri yerine getirememe açıktır.
Aşama 5: Orta ila şiddetli semptomlar, sevdiklerinizden veya bakıcılardan yardım gerektirir.
Aşama 6: Bu aşamada, Alzheimer hastası yemek yemek ve giyinmek gibi temel görevlerde yardıma ihtiyaç duyabilir.
Aşama 7: Bu, Alzheimer'ın en şiddetli ve son aşamasıdır. Konuşma ve yüz ifadelerinde kayıp olabilir.

Bir kişi bu aşamalarda ilerledikçe, bir bakıcının desteğine ihtiyaç duyacaktır.

Erken başlangıçlı Alzheimer

Alzheimer tipik olarak 65 yaş ve üstü insanları etkiler. Ancak bazen de 40'lı veya 50'li yaşlarda ortaya çıkabilir. Buna erken başlangıçlı Alzheimer denir. Bu tür Alzheimer, bu durumdaki tüm insanların yaklaşık yüzde 5'ini etkiler .

Erken başlayan Alzheimer semptomları arasında hafif hafıza kaybı veya günlük işleri bitirme sorunları olabilir. Doğru kelimeleri bulmak zor olabilir ve zamanın nasıl geçtiğini anlayamayabilirsiniz. Mesafeleri belirleme de zorlanma gibi hafif görme sorunları da ortaya çıkabilir.

Alzheimer hastalığının teşhisi

Alzheimer hastalığı olan birini teşhis etmenin tek kesin yolu, ölümden sonra beyin dokusunu incelemektir. Ancak doktorunuz, zihinsel yeteneklerinizi değerlendirmek, bunamayı teşhis etmek ve diğer koşulları elemek için başka muayene ve testleri kullanabilir. Muhtemelen sizin hakkınızda bilgi almak için soru sorarak başlayabilirler:

Semptomlar
Aile tıbbi geçmişi
Diğer mevcut veya geçmiş sağlık koşulları
Mevcut veya geçmişte kullanılan ilaçlar
Diyet, alkol tüketimi veya diğer yaşam tarzı alışkanlıkları

Ondan sonra doktorunuz muhtemelen Alzheimer hastalığınız olup olmadığını belirlemenize yardımcı olacak birkaç test yapacaktır.

Alzheimer testleri

Alzheimer hastalığı için kesin bir test yok. Bununla birlikte, doktorunuz teşhisinizi belirlemek için muhtemelen birkaç test yapacaktır. Bunlar zihinsel, fiziksel, nörolojik ve görüntüleme testleri olabilir.

Doktorunuz bir zihinsel durum testi ile başlayabilir. Bu onların kısa süreli hafızanızı, uzun süreli hafızanızı ve yer ve zaman yöneliminizi değerlendirmelerine yardımcı olabilir. Örneğin, size şunları sorabilirler:

- Günlerden ne?
- Başkan kim kim?
- Kısa bir kelime listesini hatırlamak ve hatırlamak amaçlı sorular

Daha sonra, muhtemelen fiziksel bir muayene yapacaklar. Örneğin, kan basıncınızı kontrol edebilir, kalp atış hızınızı değerlendirebilir ve ateşinizi ölçebilirler. Bazı durumlarda, laboratuvarda test etmek için idrar veya kan örnekleri toplayabilirler.

Doktorunuz ayrıca diğer olası teşhisleri dışlamak için nörolojik bir muayene de yapabilir. Bu muayene sırasında refleksleriniz, kas tonunuz ve konuşmanız kontrol edilir.

Doktorunuz ayrıca beyin görüntüleme çalışmaları da isteyebilir. Beyninizin resimlerini oluşturacak bu çalışmalar şunları içerebilir:

Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): MRI'lar, iltihaplanma, kanama ve yapısal sorunlar gibi önemli belirteçleri tespit etmeye yardımcı olabilir.

Bilgisayarlı tomografi (CT) taraması: BT taramaları, doktorunuzun beyninizde anormal özellikler aramasına yardımcı olabilecek X-ışını görüntüleri alır.

Pozitron emisyon tomografisi (PET) taraması: PET tarama görüntüleri, doktorunuzun plak oluşumunu tespit etmesine yardımcı olabilir. Plak, Alzheimer semptomlarıyla ilgili bir protein maddesidir.

Doktorunuzun yapabileceği diğer testler, Alzheimer hastalığı riskinizin daha yüksek olduğunu gösteren genleri kontrol etmek için kan testlerini içerebilir.

Alzheimer ilacı

Alzheimer hastalığının bilinen bir tedavisi yok. Bununla birlikte, doktorunuz semptomlarınızı hafifletmeye ve hastalığın ilerlemesini mümkün olduğu kadar uzun süre geciktirmeye yardımcı olacak ilaçlar ve diğer tedavileri önerebilir.

Alzheimer'ın erken ve orta dereceli olması için doktorunuz donepezil (Aricept) veya rivastigmin (Exelon) gibi ilaçlar reçete edebilir. Bu ilaçlar, beyninizde yüksek seviyelerde asetilkolinin korunmasına yardımcı olabilir. Bu, hafızanıza yardımcı olabilecek bir tür nörotransmiterdir.

Orta şiddetli Alzheimer'ı tedavi etmek için doktorunuz donepezil (Aricept) veya memantin (Namenda) yazabilir. Memantin, aşırı glutamatın etkilerini engellemeye yardımcı olabilir. Glutamat, Alzheimer hastalığında daha yüksek miktarlarda salınan ve beyin hücrelerine zarar veren bir beyin kimyasalıdır.

Doktorunuz ayrıca Alzheimer ile ilgili semptomların tedavisine yardımcı olmak için antidepresanlar, anksiyete ilaçları veya antipsikotikler önerebilir. Söz konusu semptomlar şunları içerir:

Depresyon
Huzursuzluk
Saldırganlık
Halüsinasyonlar

Diğer Alzheimer tedavileri

İlaca ek olarak, yaşam tarzı değişiklikleri durumunuzu yönetmenize yardımcı olabilir. Örneğin, doktorunuz size veya sevdiklerinize yardımcı olacak stratejiler geliştirmenizi önerebilir:

Görevlere odaklan
Karışıklığı sınırlamak
Karşılaşmaktan kaçınmak
Her gün yeterince dinlen
Sakin ol

Bazı bilim insanları E vitamininin zihinsel yeteneklerdeki düşüşü önlemeye yardımcı olabileceğine inanıyor, ancak araştırmalar daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu gösteriyor. E vitamini veya diğer takviyeleri almadan önce doktorunuza sorduğunuzdan emin olun. Alzheimer hastalığını tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlara müdahale edebilir.

Alzheimera yakalanmamak için ne yapılmalı?

Alzheimer için bilinen bir tedavi olmadığı gibi, kusursuz önleyici tedbirler de yoktur. Bununla birlikte, araştırmacılar bilişsel gerilemeyi önlemenin yolları olarak genel sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarına odaklanıyorlar. Aşağıdaki önlemler yardımcı olabilir:

Sigarayı bırakın.
Düzenli egzersiz yapın.
Bilişsel eğitim alıştırmalarını deneyin.
Bitki bazlı bir diyet yapın.
Daha fazla antioksidan tüketin.
Aktif bir sosyal yaşam sürdürün.

Yaşam tarzınızda büyük değişiklikler yapmadan önce doktorunuzla konuştuğunuzdan emin olun.

Alzheimer hastasının bakımı

Alzheimer hastası sevdikleriniz varsa bakıcı olmayı düşünebilirsiniz. Bu, genellikle kolay olmayan ancak çok faydalı olabilen tam zamanlı bir iştir.

Bakıcı olmak birçok beceri gerektirir. Bunlar, belki de her şeyden önce sabır, yaratıcılık, dayanıklılık ve önemsediğiniz birine yapabilecekleri en rahat hayatı yaşamalarına yardım etme rolünde neşeyi görme becerisini içerir.

Bir bakıcı olarak, sevdikleriniz kadar kendinize de bakmanız önemlidir. Rolün sorumlulukları ile artan stres riski, yetersiz beslenme ve egzersiz eksikliği ortaya çıkabilir.

Alzheimer istatistikleri
Alzheimer hastalığını çevreleyen istatistikler ürkütücüdür. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (CDC) göre, Alzheimer ABD'li yetişkinler arasında en yaygın altıncı ölüm nedenidir. 65 yaş ve üstü insanların ölüm nedenleri arasında beşinci sırada yer almaktadır.
Bir çalışma , 65 yaşın üzerindeki 4,7 milyon Amerikalının 2010 yılında Alzheimer hastalığına yakalandığını tespit etti. Bu araştırmacılar, 2050 yılına kadar sayının 13,8 milyona çıkacağını tahmin ettiler. Güvenilir araştırmalar ayrıca Alzheimer hastalarının % 60'ının 60 yaşın üzerinde olana kadar herhangi bir belirti görmediğini tespit etti.

Alzheimer, pek çok bilinmeyenin olduğu karmaşık bir hastalıktır. Bilinen şey, durumun zamanla kötüleşmesidir, ancak tedavi semptomları geciktirmeye ve yaşam kalitenizi artırmaya yardımcı olabilir.

Kendinizin veya sevdiğiniz birinin Alzheimer olabileceğini düşünüyorsanız, ilk adımınız doktorunuzla konuşmak olmalıdır.

Kaynak:
https://www.healthline.com/health/alzheimers-disease?ref=global